ÜNİTE 2. HABERİN AKTÖRLERİ

HABER TOPLAMA SÜRECİNİ YÖNETEN AKTÖRLER

ÜNİTE 2. HABERİN AKTÖRLERİ:

            Haber değeri; çok sayıda kişiyi ilgilendirmesi, önemli olması, ilgi çekici olması ile belirlenir. Haberin aktörleri haber toplama sürecinin ilk etabını oluşturur.

Haberin aktörleri 5 boyuttadır: 1.Etkileyen  2. Etkilenen     3. İzleyen  4. Değerlendiren  5. Karar veren

1. Etkileyen: Habere yönelik eylemi kimin başlattığına yönelik "kim" sorusunun yanıtı için sorulan sorudur.

2.  Etkilenen: Habere konu olaydan etkilenenlerdir.

3. İzleyen, Gören, Tanık: Haber toplarken bu haberin tanığı var mı sorusundan yola çıkarak haberin ayrıntılarına ilişkin verilere ulaşılabilir.

4. Değerlendiren: Olayın ne olduğunu, ne anlama geldiğini açıklamak için habere ilişkin unsurları değerlendirecek kişilere haber kaynağı olarak başvurulur.

5. Karar veren: Habere konu olay hakkında karar verici kişilerin görüşlerinin alınmasıdır.

İMTİYAZ SAHİBİ:

           

            Gazetenin en üst yöneticisidir. Sahibi olduğu gazete, haber ajansı ya da süreli yayının öncelikle isim hakkına, daha sonra yayın organının faaliyetlerini sürdüreceği binalara, makinelere kısaca işletmenin tümüne sahiptir.

            Günümüzde teknolojinin gelişmesi, bilginin maddi değere kavuşması gibi nedenlerle gazeteci kimliğindeki imtiyaz sahipleri işadamı kimliğine bürünmüştür.

YAYIN POLİTİKASI:

            Hangi haberlerin gazetede yer alacağı ve ele alınan haberlerin nasıl işleneceği, hangi çerçevede okuyucuya sunulacağının belirlenmesidir.

Araziye uydurma süreci: Görünür bir baskı olmaksızın, neyin haber olup olmayacağının yayın politikası çerçevesinde muhabirin anlaması için geçirdiği süreçtir. "Olmaz" yanıtını aldıkça benzer konuları haber olarak düşünmez.

            Yayın politikası yayın kimliği oluşmasını sağlar. Okuyucu da yayın kimliğine göre şekillenir. Okuyucular kendi dünya görüşlerine paralel gazeteleri okumak eğilimindedir.

GENEL YAYIN YÖNETMENİ:

            Yaratıcı bölümün tepesindeki kişidir. Yasal sorumlulukları yoktur. İmtiyaz sahibince belirlenen yayın politikasını uygulamakla görevlidir. Yayın kimliğinin yansımasını sağlar. Gazete sahibi adına yöneticilik yapar. Yayınla ilgili politikaları tespit eder, uygulanmasını sağlar. Gazetedeki olumlu, olumsuz herşeyin sorumlusudur.

            Genel yayın yönetmeni, kültürel birikimi yüksek, vizyon sahibi, ufku geniş, iyi bir gazetecilik formasyonuna sahip olmalıdır. Organizasyonda pek çok görevi vardır. Gazete sahibi ve çalışanlar arası iletişimi sağlar. Toplantılara başkanlık eder. Sayfalara ilişkin denetimi yapar. Sürmanşet ve manşet haber, başlık ve görsellerine karar verir. Haberlerin sunuş biçimini saptar. Fotoğraf kadrajlarına karar verir. Haberler için yapılacak masrafların karar vericisidir.

Eşik bekçiliği: Yayın için gelen haber malzemesinin yayın kimliği ve politikasına uygun olarak seçilmesi işlemidir.

Eşik bekçileri; haber kaynağı, muhabir, ilgili servis şefi, haber müdürü, yazı işleri sekreteryası, yazı işleri müdürü ve genel yayın yönetmenidir. Eşik bekçiliğinin haber toplama sürecindeki etkisi, gündemde yer alan ya da gündem olabilecek konular arasından seçim yaparak haber toplanıp yapılması için öneri ve talimatlarda bulunmasından kaynaklanır.

Haber servisinden gelen ham bilgiler haber değeri taşıdığı taktirde görevlendirilen muhabir haberi yapmakta ve tüm haberler haber havuzunda toplanarak seçilmektedir. Bu durum medyada standartlaşmaya neden olmaktadır.

Bir gazetenin verebileceği haber sayısı 100 ü televizyonun haber bülteninde vereceği haber sayısı 30 u geçmez.

Haber değerleri: Zamanlılık (Yenilik, anilik, güncellik, geçerlik)/ Önemlilik/ İnsani İlgi/ İlginçlik/ Çarpıcılık/ Yakınlık

Haber değeri unsuları dışında medyanın gündemini etkileyen unsurlar: Konu teklifçisi/ Medya savunuculuğu/ Ateşleyici olaylar/ Medya arası etkileşim/ Gerçek yaşam göstergeleri

YAZI İŞLERİ BİRİMİ

            Haberleri toplayan, gazeteye hangi haberlerin, hangi hacimde, hangi tipografik özelliklerde ve görsel estetikle gireceğini belirleyen temel bir birimdir.

Yazı işlerinde çalışanların taşıması gereken özellikler: Çok iyi bir Türkçe ve dilbilgisi, İyi bir haber duygusu, sezgisi, Sayfaya haber içeriği ve görseli ile bütün olarak bakabilme yeteneği, Şikayet etmeden çalışabilme özelliği

Yazı İşleri Müdürünün Görevleri:

- Yayınlanacak yazı ve görüntüleri toplayıp sıralamak

- Fotoğraf ve görüntüleri incelemek, eksikleri tamamlamak, yanlışları düzeltmek

- Yazı ve haberleri genel yayın politikasına uyarlamak

- Haber vd. yazı türlerini değerlendirerek yayın yerlerini belirlemek

- Genel yayın yönetmeni tarafından belirlenen haberle ilgili her türlü materyalin düzenlenmesi

-İç sayfada yer alacak haber ve fotoların hacimlerini belirlemek

- Birinci sayfadaki haber başlıklarına karar vermek, puntolarını ayarlamak, bu sayfadaki her tür düzenlemenin Genel yayın yönetmeninin isteğine göre olmasını sağlamak

- Gazetedeki tüm materyalin yayın kimliğine uyumlu olmasını sağlamak

- Günlük haber akışı konusunda Genel yayın yönetmenini sık sık bilgilendirmek

HABER MÜDÜRÜ:

            Haber akışını takip eden ve servislerle yazı işleri arasındaki koordinasyonu sağlayan kişidir. Haber havuzunun da başıdır.

İSTİHBARAT SERVİSİ:

            Haber toplama ve yazma süreci araştırma, inceleme ve biçimlendirme olarak adlandırılan bir süreçtir. İstihbarat haber toplama aşamasıdır. İstihbarat servisinde genellikle gazetelerin 3. sayfalarında yer alan polis/adliye haberleri yapılır.

İstihbarat Şefi: Günlük gazeteleri inceleyerek değerlendirmek zorundadır. Bu aşamada 5 kilit nokta vardır.

- Diğer gazete haberlerinden kendi istihbarat servisini sınamak

- Haberin satır aralarından geleceğe yönelik istihbarat çıkarmak

- İlan ve reklamları haber özellikleriyle gözden geçirmek

- Köşe yazarları

- Sosyal gündemi algılama

Ön değerlendirme

Haber günlüğü/ İstihbarat Defteri

Haber toplantıları: 10.00- 11.00 / 15.00- 16.00 saatlerinde olmak üzere her gün iki toplantı yapılır.

Dış Haberler Servisi

Yurt Haberleri

Ankara Bürosu

Ekonomi Servisi: 1980 lerde serbest piyasa ekonomisi ile başlamıştır.

Spor servisi

Magazin servisi

MUHABİR:

Haber toplama sürecini yöneten aktördür. Haber toplama ve yazma işini yapar. Gazetenin kendi muhabirleri çoğunlukla özel haber peşindedir. Muhabirde bulunması gereken özellikler; Merak, Sezgi, Beceri, Yetenek, Sorgulayıcı eleştirel bakış, mesleki bilgi

Muhabirin uzmanlaşmasının iki faydası vardır. Konuya hakim olur ve kaynağa kolay ulaşır. Ancak haber yaptığı kişi ya da görüşleri zaman içinde aşırı benimsemesi de uzmanlaşmada dikkat etmesi gereken hususlardandır.

Muhabirin birikimi de başarılı olmasında önemli faktörlerdendir.